oudersvannu

Wat is een taalprobleem en hoe herken ik het?

leerkracht, ouders, pedagogisch medewerker, taalontwikkeling, taalontwikkelingsstoornis, TOS, woordenschat /

Regelmatig hoor ik van ouders in mijn praktijk dat ze al langer twijfelden over de taalontwikkeling van hun kind. En als dan inderdaad blijkt dat er een taalprobleem is dan zeggen ze ‘’had ik maar eerder naar mijn onderbuikgevoel geluisterd’’. Om een taalprobleem als ouder, peuterleidster of leerkracht te herkennen is het van belang om eerst te weten wat een taalprobleem is.

Taalachterstand of taalontwikkelingsstoornis?

Taalproblemen kun je grofweg indelen in een taalachterstand en een taalontwikkelingsstoornis (TOS). TOS is een ontwikkelingsstoornis waarbij taal minder goed verwerkt wordt in de hersenen. Het gehoor, de intelligentie en de algemene ontwikkeling zijn bij kinderen met een TOS normaal. Wat je ziet is dat deze kinderen moeite hebben met het formuleren van een boodschap en het begrijpen van taal. Het is een handicap die je door de juiste begeleiding (enigszins) kunt verbeteren maar waar je nooit helemaal vanaf komt. Het vermoeden van een TOS kan al op de leeftijd van 2 jaar ontstaan en vanaf 3 jaar vastgesteld worden.

Er is sprake van een taalachterstand wanneer een kind op het gebied van taal overduidelijk achterblijft bij leeftijdsgenootjes maar er geen sprake is van een TOS. We hebben het dan over achterblijven op het gebied van taalbegrip, taalproductie en/of taalgebruik.

Het grote verschil tussen een taalachterstand en een TOS is dat een TOS ondanks extra begeleiding een blijvend probleem is. Een taalachterstand kan met ondersteuning ingehaald worden en dus verdwijnen.

Taalbegrip

Bij taalbegrip gaat het naast het begrijpen van de taal, zoals het woord al zegt, ook over de verwerking van de taal. Zo kan het zijn dat kinderen het opvolgen van opdrachten lastig vinden.

Taalproductie

Als kinderen moeite hebben met de taalproductie dan vinden ze het vaak moeilijk om zelf de taal te gebruiken. Dat kan komen doordat ze moeite hebben met het maken van zinnen of door een beperkte woordenschat.

Taalgebruik

Bij taalgebruik gaat het over hoe het kind de taal die hij tot zijn beschikking heeft gebruikt in de communicatie met anderen. Kan het kind bijvoorbeeld duidelijk maken wat hij wil?

Een taalprobleem of toch iets anders?

Superdrukke kinderen krijgen van hun omgeving soms al snel het label ADHD terwijl er ook sprake kan zijn van een taalprobleem. Als je niet kunt vertellen wat je voelt dan kan dit zich uiten in druk gedrag. Voor verlegen en/of introverte kinderen geldt dat een taalprobleem ook regelmatig over het hoofd wordt gezien. Is een kind verlegen en praat het daarom niet of kan een kind zich niet uiten en komt het daardoor verlegen over? Ook niet (goed) horen kan een vertekend beeld geven. Kortom een goede samenwerking tussen logopedisten en andere disciplines (zoals professionals van de peuterspeelzaal, kinderopvang, school, psychologen/ orthopedagogen en fysiotherapeuten) is van groot belang om de oorzaak van het probleem te achterhalen.

Neem bij twijfel of een onderbuikgevoel altijd contact op
Taal is de basis voor de rest van je leven. Kinderen tussen de 0 en 6 jaar zijn het meest gevoelig voor het leren van taal. Een achterstand op dit gebied heeft invloed op het leer- en denkvermogen. Daarnaast kunnen er sociaal-emotionele problemen ontstaan als een kind de taal niet begrijpt of zich moeilijk kan uiten. Daarom adviseer ik om bij twijfel altijd contact op te nemen met een logopedist in de buurt. Hoe eerder, hoe beter!

Wil je meer weten over de taalontwikkeling van kinderen? Neem een kijkje bij onze online trainingen.

Groetjes,

Chantal

Wat is een taalprobleem en hoe herken ik het? Meer lezen »

Wanneer trek ik aan de bel bij twijfels over de taalontwikkeling?

taalontwikkeling, taalontwikkelingsstoornis, TOS /

Een vraag die ons vaak gesteld wordt door ouders én door professionals.

Wanneer trek ik aan de bel bij twijfels over de taalontwikkeling? Sommige kinderen zijn toch gewoon wat trager met het leren van taal dan andere kinderen? Je kunt toch niet overal heel erg goed in zijn? Hij is nog zo jong. Ze moet al zoveel…

Dit zijn bekende vragen en opmerkingen van ouders en professionals.

Ja, sommige kinderen zijn wat stiller en meer introvert. En ja, sommige kinderen beginnen later met praten.

Toch is het belangrijk om twijfel serieus te nemen en te checken of de taalontwikkeling op niveau is. We hebben te maken met een taalgevoelige periode tot ongeveer 7 jaar. Tussen de 2 en 5 jaar gebeurt er super veel op het gebied van de taalontwikkeling en maken kinderen hele grote sprongen.

Het is dus belangrijk om bij problemen er heel vroeg bij zijn. Met name pedagogisch medewerkers en leerkrachten van de kleuterschool kunnen een belangrijke rol spelen bij het vroegtijdig signaleren van taalproblemen. En natuurlijk niet te vergeten de ouders zelf!

Vroegtijdig signaleren is super belangrijk. Je loopt niet alleen het risico dat de taal achter blijft.
De taalontwikkeling heeft ook heel veel invloed op al het andere leren. Op hoe een kind leert op school. Hoe een kind leert omgaan met anderen en met zichzelf.

Wacht niet af. Trek aan de bel als je ouder bent. Trek aan de bel als je als pedagogisch medewerker een kind op de groep hebt die moeite heeft met praten. Trek aan de bel als je als leerkracht merkt dat een kind moeite heeft om iets te vertellen.

Trek liever een keer te vaak of te snel aan de bel dan te weinig. Blijf in gesprek met elkaar. Blijf de positieve kanten van een kind zien en blijf de ontwikkelkansen van een kind zien. Geef ieder kind een kans. Een kans om te leren hoe je gedachten en gevoelens onder woorden brengt. Een kans om te leren hoe je beter met een TOS om kan gaan. Een kans om met de juiste begeleiding beter mee te komen met leeftijdsgenootjes en aansluiting te vinden. Een kans op een mooie toekomst.

Twijfel je als ouder of als professional over de taalontwikkeling? Vraag dan ons gratis E-book aan om erachter te komen of de taalontwikkeling van op niveau is. Wil je meer weten over de taalontwikkeling en over taalontwikkelingsstoornissen bekijk dan onze trainingen. We hebben een trainingen speciaal voor professionals en trainingen speciaal voor ouders.

Groeten,

Chantal Mailly, Logopedist

Wanneer trek ik aan de bel bij twijfels over de taalontwikkeling? Meer lezen »

Drukke of vervelende kinderen…

taalontwikkeling, taalontwikkelingsstoornis, TOS /

In een eerdere post schreef ik over het stempeltje verlegen.

Kinderen die niets durven te zeggen. Stil en teruggetrokken zijn. Kinderen die nauwelijks opvallen in de klas of in de groep. Omdat ons brein zo graag in hokjes denkt worden deze kinderen snel in het hokje verlegen geplaatst. Vaak zonder dat men zich verdiept heeft in het waarom. Waarom durft het kind niet veel te zeggen? Zonder na te denken; kan het kind het wel zeggen?

Alle reden dus om ook eens aan de taalontwikkeling te denken en die in kaart te laten brengen. In mijn webinars TOS leg ik altijd de nadruk op deze stille en teruggetrokken kinderen. Ik hoop dat leerkrachten en andere professionals anders naar deze stille kinderen gaan kijken.

Er is echter nog een ander verschijnsel waar ik de aandacht voor wil vragen; de kinderen die juist heel druk en vaak negatief aanwezig zijn doordat zij qua gedrag opvallen.

Deze kinderen komen vaker in een conflict terecht of hebben moeite met vriendjes maken. De link met een taalontwikkelingsstoornis (TOS) wordt bij deze problemen niet altijd gelegd, waardoor ze soms pas laat of helemaal niet de juiste ondersteuning krijgen.

Als kinderen moeite hebben zich verbaal te uiten, doen dat vaker fysiek. Ze worden bijvoorbeeld agressief of gaan zich clownesk gedragen. Dat clowneske gedrag komt vaak voort uit onzekerheid; dan vinden ze mij vast wel leuk…

Bij deze kinderen horen we vaak dat zij het stempel ADHD hebben gekregen juist omdat ze zo druk zijn. Maar net als bij verlegen kinderen geldt ook bij de drukke, gefrustreerde of boze kinderen dat we verder moeten kijken dan onze neus lang is. Wij zien het topje van de ijsberg; gedrag dat is wat we boven water kunnen zien, maar wist je dat een ijsberg nog veel groter is onder water. Alles wat zich onder water afspeelt kun je niet zien en er wordt vaak aan voorbij gegaan. Ook bij deze drukke kinderen is het verstandig om na te gaan hoe de taalontwikkeling verloopt. Of zij zich verbaal kunnen redden.

Moet je nagaan als de andere kinderen uit de groep wel taalvaardig zijn. Moet je nagaan hoe vervelend het is dat zij super snel kunnen schakelen en reageren met taal terwijl jij heel veel moeite hebt met het begrijpen van taal en het snel vinden van woorden. Dat is echt mega frustrerend! Tja en wat doe je in zo’n situatie; je vlucht dus je trekt je terug of je vecht en laat je op een andere manier horen.

Kinderen met TOS lopen vaak continue achter de feiten aan; bij het begrijpen van grapjes, bij het begrijpen van de uitleg van een spel, bij het begrijpen van een opmerking. Dat kan leiden tot onbegrip of zelfs een conflict. En kinderen met TOS begrijpen dan vervolgens vaak niet waarom ze in een conflict terechtgekomen zijn. Ze voelen zich alleen en onbegrepen.

Deze kinderen hebben ondersteuning nodig. Ze moeten leren hoe je een gesprek kunt voeren. Ze hebben geen oordeel nodig op basis van gedrag.

Ze hebben begrip van hun omgeving nodig. Een omgeving die zich verdiept in het waarom van het gedrag.

Een omgeving die verder kijkt dan het negatieve gedrag maar de kansen van een kind en de positieve kanten wil zien om zo het kind verder te helpen en te laten groeien.

Groeten,

Chantal Mailly, logopedist

Drukke of vervelende kinderen… Meer lezen »

verlegen of tos?

Verlegen of …?

taalontwikkeling, taalontwikkelingsstoornis, TOS /

Niets durven zeggen. Stil en teruggetrokken zijn. Vaak krijg je als kind (en als volwassene) dan snel het stempeltje “verlegen” van je omgeving.
Is verlegen wel het juiste woord? Is er weleens afgevraagd hoe de taal van een verlegen kind ontwikkeld is?
Vaak wordt er zo snel een stempel geplakt, terwijl er nog onvoldoende afgevraagd is; “Waarom zegt hij niet zo veel?” “Waarom is zij stil in de klas?”

In mijn werk kom ik heel vaak “verlegen” kinderen tegen. Natuurlijk is het ene kind wat meer introvert en het andere kind wat meer extravert. Toch is het heel goed om je te verdiepen in de taalontwikkeling van een kind.

Kan het kind eigenlijk wel op woorden komen? Kan het kind wel een verhaal vertellen? Begrijpt het kind jou wel? Heeft het kind niet al een te vol hoofd met taal waardoor het de moed opgeeft om te reageren?

Soms heeft een kind hardnekkige problemen op het gebied van taal. Er kan dan sprake zijn van een taalontwikkelingsstoornis (TOS). Lang niet iedereen weet wat een Taalontwikkelingsstoornis is. Toch willen mensen kunnen begrijpen waarom een kind niet snel reageert of zelfs helemaal niet reageert. Heerlijk om in hokjes te denken; ons brein zoekt naar patronen. Waar kan een patroon van weinig zeggen binnen passen? Waar kan een patroon van moeilijk uit de woorden kunnen komen binnen passen?

Is het kind niet zo intelligent? Is het kind verlegen?

Deze patronen zijn meer bekend en grote kans dat een kind dan in een van deze hokjes gestopt wordt.

Terecht? Niet altijd! Niet iedereen is een prater. Zeker kinderen met een TOS niet, maar om dan direct te oordelen in plaats van verder te kijken is wel heel kort door de bocht.

Een tip? Laat je informeren over wat TOS is! Verdiep je in de taalontwikkeling van kinderen en dan is het heel goed te weten wat een kind moet kunnen op een bepaalde leeftijd. Vraag advies bij een logopedist of vraag een taalonderzoek aan bij de logopedist.

Stel je voor dat je een kind ten onrechte het stempeltje verlegen hebt gegeven terwijl misschien wel problemen in de taal een grote rol spelen waardoor een kind het niet kan en uiteindelijk inderdaad niet meer durft! Bedenk wat voor invloed dat heeft op de toekomst van een kind. Taal is zo ontzettend belangrijk voor het volgen van onderwijs, voor het sturen van gedrag, voor het delen en begrijpen van gevoelens. Ik hoop dat je je een volgende keer dat je iemand verlegen noemt je jezelf afvraagt; “Goh, hoe is het eigenlijk met de taal van dit kind gesteld? Wat weet ik ervan? Wat zou ik willen weten? Zal ik een logopedist om advies vragen?”

Yes! In plaats van oordelen, ga je onderzoeken en geef je het kind alle kansen die het verdient!

Groeten,
Chantal Mailly, logopedist

Verlegen of …? Meer lezen »